План гендернага ўрока
“Становішча жанчын на рынку працы ў Польшчы. Праблема роўнасці палоў пры найме на работу”
Аўтарка: Магдалена Хонкіш, выкладчыца ІІІ Агульнаадукацыйнага ліцэя імя ваенна-марскога флота РП у Гдыні (Польшча)
Абгрунтаванне ўрока:
Адной з прынцыповых мэт ЕС з’яўляецца прафілактыка ўсялякіх форм дыскрымінацыі жанчын, таму асноўным правілам усяго еўрасаюзнага заканадаўства (і таксама краін-членаў) з’яўляецца ўключэнне гендэрнай роўнасці ва ўсе сферы дзейнасці дзяржавы (анг. gender mainstreaming), і, у прыватнасці, у дзве: роўнасці палоў на рынку працы і заробкаў ды роўнасці жанчын у грамадстве. Аднолькавы ўдзел жанчын і мужчын, ліквідацыя дыскрымінацыі і дасягненне фактычнай роўнасці – прыярытэты ў юрыдычнай базе Еўрасаюза.
Гэта тым больш неабходнае, бо, нягледзячы на рэкамендацыі пра такую ж аплату працы, жанчыны ў ЕС, у тым ліку і ў “старых” краінах-членах, па-ранейшаму зарабляюць менш за мужчын, а іх удзел у грамадскім жыцці (асабліва ў нядаўна прынятых дзяржавах) адносна невялікі.
Канстытуцыя РП гаворыць, што ўсе роўныя перад законам, а новыя змены працоўнага кодэкса забараняюць дыскрымінацыю не толькі па прыкмеце полу, ўзросту, інваліднасці, расы, рэлігіі, палітычных перакананняў, прыналежнасці да прафсаюзаў, але і з кропкі гледжання на этнічнае паходжанне ці сексуальную арыентацыю.
Мэты (і вынікі) мерапрыемства:
Пасля завяршэння ўрока вучань/вучаніца павінен/павінна:
- указаць сацыяльную і юрыдычную аснову роўнасці жанчын,
- ведаць польскае заканадаўства, якое тычыцца роўнасці правоў,
- характарызаваць сітуацыю ў Польшчы на аснове крыніц,
- параўноўваць становішча жанчын і мужчын на рынку працы і заўважаць істотныя адрозненні,
- адстойваць выкананне сваіх правоў.
Абсталяванне (дыдактычныя і дапаможныя матэрыялы):
- урывак з канстытуцыі РП,
- статыстычныя дадзеныя, якія датычацца розніцы ў заробках жанчын і мужчын у Польшчы (адрасы web-старонак у дапаможных матэрыялах),
- выразкі з газет – абвесткі аб працаўладкаванні,
- вялікія аркушы паперы і фламастэры.
Метады:
- уступная лекцыя,
- дыскусія,
- аналіз статыстычных дадзеных,
- праца ў групах.
Ход урока:
1. Лекцыя, якая ўводзіць вучняў у тэму (можна выкарыстаць матэрыялы, змешчаныя ў тэкстах і на пададзеных ніжэй Інтэрнет-старонках).
2. Прадстаўленне вучнямі прынесеных абвестак у прэсе (канцэнтрацыя ўвагі на фармулёўкі, што месцяцца ў аб’явах: ці наймальнікі шукаюць “маладых прадаўшчыц”, “жанчын ва ўзросце...” ці “мужчын ва ўзросце да 35 гадоў” і да таго падобнага).
Настаўнік павінен звярнуць увагу ў дыскусіі, што такія адносіны супярэчаць заканадаўству, а чалавек, які адчувае дыскрымінацыю, можа бараніць свае правы.
3. Праца ў чатырох групах па наступных заданнях:
група I – аналіз і прадстаўленне асноўных дакументаў у галіне раўнапраўя на рабоце,
групы II – IV: а) аналіз тэкстаў, якія тычацца статыстычных дадзеных, b) падрыхтоўка слоўніка паняццяў, які ахоплівае праблемнае пытанне групы, c) стварэнне плакатаў з графікамі, d) падрыхтоўка да прэзентацыі сваіх напрацовак.
Тэматычныя напрамкі:
- група I – прадстаўленне асноўных дакументаў у галіне раўнапраўя на рабоце (удзельнікі атрымліваюць адпаведныя матэрыялы);
- група II – “Адрозненні ў аплаце па сектарах народнай гаспадаркі”;
- група III – “Адрозненні па заработнай плаце ў паасобных спецыяльнасцях”;
- група IV – “Месячны заробак па некаторых прафесіях”.
Настаўнік мусіць звярнуць увагу вучняў на раздзяленне роляў унутры групы, каб усе заданні былі рэалізаваны.
4. Прэзентацыя напрацовак (высноў) усімі групамі.
Дапаможныя матэрыялы: 1. Канстытуцыя Рэспублікі Польшча: Арт. 32.1 Усе роўныя перад законам. Усе маюць права да роўных адносін з боку грамадскай улады.
Ніхто не можа быць дыскрымінуемы ў палітычным, грамадскім ці эканамічным жыцці па любой прычыне.
Арт. 33.1 Жанчына і мужчына ў Рэспубліцы Польшча маюць роўныя правы ў сямейным, палітычным, грамадскім і эканамічным жыцці.
У асаблівасці жанчына і мужчына маюць роўныя правы на атрыманне адукацыі, работы і на прасоўванне па службе, на аднолькавую аплату працы такой жа вартасці, на сацыяльнае забеспячэнне і на займанне пасад, выкананне функцый, а таксама на атрыманне публічных адзначэнняў і ўзнагароджанняў.
2. Раздзел “Жанчыны і мужчыны на рынку працы” на старонцы Галоўнага статыстычнага ўпраўлення: www.stat.gov.pl. 3. Асноўная інфармацыя на тэму раўнапраўя жанчын і мужчын, напрыклад, заканадаўчая база, датычная права на працу: www.oska.org.pl, www.praca.wp.pl. | 
